МУҲИТ, субстрат – ўсимликларнинг ўсиши учун махсус тайёрланган озиқ моддаларга бой муҳит (масалан, тупроқ, чи¬риган гўнг ва қум аралашмаси, тош-шағали муҳитлар). Микроорга¬низмларнинг ривожланишида ҳам аҳамиятли.